Γράφει ο Λάζαρος Ελευθεριάδης
Με προσχεδιασμένη όμως την “ανάγκη” να προσφύγει η χώρα στον μηχανισμό στήριξης (ΔΝΤ-ΕΚΤ-ΕΕ), η τότε κυβέρνηση του ΓΑΠ προτίμησε αντί να ξεκινήσει άμεσα γεωτρήσεις, στην περιοχή, έστω και χωρίς να καθορίσει την ΑΟΖ, να οδηγήσει την Eλλάδα στο επαίσχυντο Μνημόνιο.
Λίγους μήνες μετά και ενώ οι πληροφορίες είχαν αρχίσει πλέον και διέρρεαν ο τότε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης του κ. Λ. Παπαδήμου, ο κ. Θεόδωρος Πάγκαλος μιλώντας στη Βουλή είπε ακριβώς τα ίδια: «Δεν υπάρχει πετρέλαιο στην Ελλάδα».
Στο Wikileaks διέρρευσαν μάλιστα εκτιμήσεις των στελεχών του Stratfor τα οποία ανέφεραν ότι «Καλύτερα μετά από αυτό να συνδεθεί η Ελλάδα με το δολάριο, αν βγει από την ζώνη του ευρώ».
Τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου στην λεκάνη του Βόρειου Αιγαίου, αποκαλύπτουν τα αρχεία του ΙΓΜΕ και των ΕΛΠΕ, τα οποία τόσα χρόνια έμεναν κρυμμένα, για την ακρίβεια, θαμμένα.
Στη λεκάνη του βόρειου Αιγαίου, τόσο ανατολικά του πεδίου του Πρίνου, όσο ειδικότερα περί της βραχονησίδας “Μπάμπουρας” (και τίς γύρω τοποθεσίες) και δυτικά, πρός τα νότια του κόλπου του Στρυμώνα και το Άγιο Όρος, τα εικαζόμενα δυνητικά κοιτάσματα επαρκούν για να καλύψουν το μεγάλο μέρος των ενεργειακών αναγκών της Ελλάδας.
Δηλαδή, περίπου 5,5 δισ. απολήψιμων (και όχι ΟΟΙΡ) βαρελιών, με δυνατότητα παραγωγής πάνω από 100.000 βαρέλια/ημέρα. Και αυτές είναι ενδείξεις μόνο από τη βόρεια περιοχή του Αιγαίου.
Παλαιότερες, προ του 2000, μελέτες του ΙΓΜΕ και των ΕΛΠΕ κάνουν λογο για όγκο Πρωτογενούς Υφιστάμενου Πετρελαίου (ΟΟΙΡ) που συντηρητικά εκτιμάτο σε άνω των 4 δισ. βαρέλια ανεπιβεβαίωτα αποθέματα πετρελαίου στο Αιγαίο (Λεκάνες Θεσσαλονίκης και Βορείου Αιγαίου) και γύρω σε άλλα 2 δισ. βαρέλια στη ζώνη της Λεκάνης Ιονίου.
Όλα αυτά ήταν βέβαια σε γνώση της κυβέρνησης του Γ.Α. Παπανδρέου και ήταν επόμενο ότι μία τέτοια παραδοχή θα άλλαζε ολόκληρη της ψυχολογία των Ελλήνων πολιτών και δεν θα δικαιολογούσε σε καμία περίπτωση την προσφυγή στον Μηχανισμό Στήριξης τον Μάϊο του 2010.
Όταν και αφού υπογράφηκε το πρώτο Μνημόνιο, αναγγέλθηκε άμεσα η ίδρυση φορέα υδρογονανθράκων και σταδιακά άρχισαν να έρχονται στην δημοσιότητα πληροφορίες για ύπαρξη κοιτασμάτων, πάντα όμως από “ανεξάρτητες” πηγές.
Τελείως ξαφνικά και αναπάντεχα προκηρύχθηκαν διαγωνισμοί για την Δυτική Ελλάδα και τη Νότια Κρήτη (όχι όμως τη νοτιοανατολική).
Μετά τη ψήφιση του νέου Μνημονίου και την αλλαγή του νόμου ο οποίος διέπει τη νέα δανειακή σύμβαση και την μετατροπή του νομικού πλαισίου κάτω απο το οποίο λειτουργεί η νέα σύμβαση, δηλαδή την ισχύ και εφαρμογή του βρετανικού δικαίου (πράγμα το οποίο σημαίνει ότι παραχωρείται το δικαίωμα για κατάσχεση των εσόδων από πετρέλαιο και φυσικό αέριο) αποφάσισαν να ξεκινήσουν τις έρευνες.
Κατά τον Γεωλόγο Πετρελαίων-Ενεργειακό Οικονομολόγο, κ.Κων/νο Νικολάου, «η ευθεία απάντηση στην ερώτηση, εάν η Ελλάδα έχει δυνατότητες ανακάλυψης και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, είναι κατηγορηματικά θετική.
Η Ελλάδα θεωρείται ανεξερεύνητη περιοχή, ιδίως σε βάθη κάτω από 3500 μ, στα βαθειά νερά αλλά και σε αβαθείς στόχους, οι οποίοι υπόσχονται σημαντικές ποσότητες βιοαερίου».
Ιδιαίτερα ενθαρυντικές είναι επίσης οι επισημάνσεις των κ.κ. Ηλία Κονοφάγου, τέως γενικού διευθυντή των ΕΛΠΕ, και του κ. Αντώνη Φώσκολου, ομότιμου καθηγητή του Τμήματος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης.
«Ο υποθαλάσσιος χώρος ο οποίος βρίσκεται μεταξύ Κύπρου–Ισραήλ–Αιγύπτου-Κρήτης θα μπορούσε να περικλείει συνολικά, αποδεδειγμένα και πιθανά αναμενόμενα προς ανακάλυψη και παραγωγή αποθέματα υδρογονανθράκων της τάξης των 15 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (m3).
Οι ετήσιες απαιτήσεις της Ελλάδας σε φυσικό αέριο ανέρχονται σε 3,4 δις.κυβικά, ενώ τα αποθέματα είναι πολύ περισσότερα από 3,5 τρισεκατομμύρια.
Δηλαδή η Ελλάδα έχει αποθέματα για χίλια χρόνια, ή καλλίτερα διαθέτουμε ώς χώρα, τεράστιες ποσότητες προς εξαγωγή».
Το 1955 με απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης ιδρύθηκε στον Ασπρόπυργο Αττικής η πρώτη μονάδα διύλισης πετρελαίου στην Ελλάδα, τα Ελληνικά Διυλιστήρια Ασπροπύργου (ΕΛ.Δ.Α.), τα οποία λειτούργησαν για πρώτη φορά το 1958. Στη δημιουργία και κατόπιν ανάπτυξη συνεισέφερε ο εφοπλιστής κ. Σταύρος Νιάρχος, ο οποίος κατείχε και το μεγαλύτερο ποσοστό μετοχών της επιχείρησης (86%) μέχρι το 1976, όταν ο όμιλος ο οποίος φέρει το όνομα του τις πώλησε στο ελληνικό δημόσιο και από τότε είναι κρατικά.
Με αφορμή την ανεύρεση το 1973-1974 κοιτασμάτων στη θαλάσσια περιοχή της Θάσου (θέση "Πρίνος"), ιδρύεται το 1975 η Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (ΔΕΠ), με σκοπό την έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου στον Ελληνικό χώρο. Στο μεταξύ η ΕΣΣΟ (ελληνική θυγατρική της ExxonMobile) εγκαταλείπει την Ελλάδα λόγω του αρνητικού κλίματος απέναντι στην εταιρεία λόγω της στήριξης που παρείχε στη Χούντα των Συνταγματαρχών. Την δεκαετία του 1980 το πανελλήνιο δίκτυο πρατηρίων της ΕΣΣΟ και το διυλιστήριο στη Θεσσαλονίκη εξαγοράζεται από την ΔΕΠ και μετονομάζεται σε ΕΚΟ.
Το 1986 τα ΕΛΔΑ εντάσσονται στον όμιλο της ΔΕΠ και από τον Ιανουάριο του 1998, μετά από μία αναδιάρθρωση, ο όμιλος μετονομάζεται σε Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε. και ξεκινά η ιδιωτικοποίηση (διάθεση στο κοινό του 23% των μετοχών μέσα από τα χρηματιστήρια της Αθήνας και του Λονδίνου).
Την ίδια χρονιά τα ΕΛΠΕ εξαγοράζουν δύο εταιρίες διανομής, την Μαμιδάκης και την Petrolina.
Το 1997 έγινε ο μοναδικός διεθνής Γύρος Παραχωρήσεων και παρεχωρήθησαν 4 περιοχές στη Δ. Ελλάδα.
Το μοναδικό κοίτασμα της χώρας στην περιοχή του Πρίνου διέπεται από ειδικές ευνοϊκές νομοθετικές ρυθμίσεις οι οποίες έδιναν και δίνουν κίνητρα στον ανάδοχο, με στόχο να συνεχιστεί η παραγωγή του πετρελαίου.
Η νομοθεσία η οποία αφορά το περιβάλλον είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη και είναι υπό κατάρτιση με βάση τις τρέχουσες οδηγίες της Ε.Ε.
Το 2003 τα ΕΛΠΕ συγχωνεύονται και απορροφούν την Petrola Ελλάς, το τρίτο σε μέγεθος διυλιστήριο στην Ελλάδα, ιδιοκτησίας Λάτση. Ο Όμιλος Λάτση μετά την ολοκλήρωση της συγχώνευσης αυξάνει το ποσοστό του στα ΕΛΠΕ από περίπου 8,5% σε 25% καταβάλλοντας €326 εκατομμύρια.
Το Ελληνικό Δημόσιο το 2007 ανακάλεσε, με μονομερή νομοθετική πράξη, από την ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ Α.Ε. τα αποκλειστικά δικαιώματα της σε 24 περιοχές εκτάσεως 55.000 τ.χλμ.
Στο τέλος του 2009 ο Όμιλος Λάτση (μέσω της Paneuropean Oil and Industrial Holdings S.A.) κατείχε το 39% των μετοχών των ΕΛΠΕ, το Ελληνικό Δημόσιο 35.5%, ενώ το ευρύ επενδυτικό κοινό 25.5%
Η επέκταση των Ελληνικών Πετρελαίων εκτός ελληνικών συνόρων υπήρξε ραγδαία, τόσο μέσω έμμεσων συμμετοχών όσο και άμεσων εξαγορών.
Δημιούργησε ισχυρή παρουσία στα Βαλκάνια, ξεκινώντας με την εισαγωγή και διανομή πετρελαίου στην Αλβανία το 1999, με την εξαγορά της Global SA. Το 2002 εξαγοράζει το 54,5% της δημόσιας επιχείρησης του Μαυροβουνίου Yugopetrol. Την ίδια χρονιά αναλαμβάνει την διανομή των λιπαντικών της BP στην Κύπρο εξαγοράζοντας την BP Cyprus, και δημιουργεί δίκτυο πρατηρίων βενζίνης στη Βουλγαρία και τη Σερβία. Το 2004 εξαγοράζει το διυλιστήριο OKTA στην ΠΓΔΜ.
Εκτός Βαλκανίων τα ΕΛΠΕ είναι ενεργά στην Γεωργία μέσω συνεργασίας με τοπικές επιχειρήσεις.
Με βάση το νόμο 2289/95 τα Ελληνικά Πετρέλαια έχουν αποκλειστικό δικαίωμα έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων σε 62000 χλμ² στην Ελλάδα. Η εταιρεία έχει δραστηριότητες και στο εξωτερικό, σε συνεργασία με ξένες εταιρίες, στην Αλβανία και στη Λιβύη.
Τα Ελληνικά Πετρέλαια λειτουργούν τρία διυλιστήρια στην Ελλάδα: στη Θεσσαλονίκη, στην Ελευσίνα και στον Ασπρόπυργο. Αυτά καλύπτουν το 73% του δυναμικού διύλισης της χώρας (το υπόλοιπο 27% ανήκει στην Motor Oil Ελλάς). Επιπλέον λειτουργούν το διυλιστήριο ΟΚΤΑ στη πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το οποίο προμηθεύεται αργό πετρέλαιο μέσω αγωγών από τη Θεσσαλονίκη και καλύπτει περίπου το 85% των αναγκών της χώρας.
Το αργό πετρέλαιο για αυτά τα διυλιστήρια προέρχεται από την Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, το Ιράν, τη Λιβύη και τη Ρωσία.
Στις θυγατρικές της Ελληνικά Πετρέλαια Α.Ε. περιλαμβάνονται η ΑΣΠΡΟΦΟΣ Α.Ε. (μελέτες και διαχείριση έργων), η εταιρεία παραγωγής φιλμ πολυπροπυλένιου DIAXON α.ε., της οποίας το εργοστάσιο βρίσκεται στην βιομηχανική περιοχή της Κομοτηνής, και μια εταιρεία μεταφορών.
Εξάλλου τα ΕΛΠΕ ελέγχουν το 35% των μετοχών της Δημόσιας Επιχείρησης Αερίου (ΔΕΠΑ) και της VPI, η οποία παράγει ρεσίνη PET.
Η Μετοχική Σύνθεση των ΕΛΠΕ Α.Ε (στοιχεία 31ης Δεκεμβρίου 2011)
Κύριοι μέτοχοι (>5%) Αριθμός Μετοχών % επί του συνόλου
Ελληνικό Δημόσιο 108.430.304 35,48%
Paneuropean Oil and
Industrial Holdings S.A. 127.924.042 41,85%
Ευρύ επενδυτικό κοινό 69.280.839 22,67%
Σύνολο Μετοχών 305.635.185 100,00%
Οφείλω να επισημάνω ότι από το 2000, η αγορά έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων στην Ελλάδα είναι κλειστή. Σε αυτό συνετέλεσε κυρίως, η ουσιαστική και τυπική ανυπαρξία κρατικού φορέα ικανού να χειριστεί τα σύνθετα προβλήματα των ερευνών υδρογονανθράκων.
Το πολιτικό προσωπικό της χώρας μετά το 2000 έως το 2011 παρεχώρησε το δικαίωμα ερευνών και διαχείρισης των υδρογονανθράκων της χώρας σε Ιδιώτες.
Η συγχώνευση (και εξαφάνιση) το 1998 της ΔΕΠ-ΕΚΥ, στην Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ, η οποία ιδιωτικοποιήθηκε στη συνέχεια, έδρασε καταλυτικά και καθοριστικά στην παύση των ερευνών.
Παραχωρήθηκε ουσιαστικά ένα δικαίωμα ερευνών και διαχείρισης των υδρογονανθράκων, του Ελληνικού Δημοσίου σε Ιδιώτες.
Και για να θυμόμαστε άπαντες τους Πρωθυπουργούς της χώρας την περίοδο 1996 έως 2011, ήταν ο κ. Κων/νος Σημίτης (1996-2004), ο κ. Κων/νος Α. Καραμανλής (2004-2009), ο κ. Γεώργιος Α. Παπανδρέου (2009-2011), ο κ. Λουκάς Παπαδήμος (2011-2012), με τούς αντίστοιχους υπουργούς στις κυβερνήσεις των.
Μετά από μια περίοδο εσωστρέφειας και αναζήτησης προσανατολισμού, η Ρωσία του Πούτιν επιστρέφει στα Βαλκάνια με το ενεργειακό όπλο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Υπογράφοντας τις συμφωνίες για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης και του αγωγού φυσικού αερίου South-Stream, η Βουλγαρία εντάσεται στο παγκόσμιο γεωπολιτικό παιχνίδι.
Το Ισραήλ θεωρεί νευραλγικής σημασίας τα κοιτάσματα στη Ν.Α.Μεσόγειο.
Μάλιστα, όπως ανέφερε σε ανάλογο συνέδριο ο κ.Κονοφάγος, ο πρόεδρος του Ισραήλ, κ. Βενιαμίν Νετανιάχου, κατά την επίσκεψή του στη χώρα μας, πρότεινε στον τότε Έλληνα πρωθυπουργό την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού για τη διοχέτευση αυτών των κοιτασμάτων στην Ευρώπη.
Αυτός ο αγωγός ο οποίος θα ξεκινά από την Χάϊφα του Ισραήλ, και θα περνά νοτίως της Κύπρου, θα συνεχίζει μέσω του χερσαίου χώρου της Κρήτης, στα Κύθηρα και Αντικύθηρα, με κατεύθυνση την Πάτρα, Αστακό, Ηγουμενίτσα, και θα καταλήγει στο Μπάρι της Ιταλίας. Με αυτόν τον τρόπο θα αξιοποιηθούν επίσης, και όλα τα κοιτάσματα της Δυτικής Ελλάδας (Ήπειρος και Ιόνιο).
Είναι προφανές τέλος, ότι επενδύσεις από ξένα κεφάλαια δεν θα γίνουν αν οι ξένες εταιρείες δεν έχουν πρόσβαση στις Ευρωπαϊκές αγορές. Σε όλα αυτά τα σχέδια, βεβαίως, πρέπει να συνυπολογιστεί και η Αίγυπτος, ο θαλάσσιος χώρος της οποίας διαθέτει πολύ μεγάλα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
Η Έρευνα και Παραγωγή Υδρογονανθράκων στη χώρα εξακολουθεί να διέπεται από
τον Ν. 2289/95 ο οποίος αναθεωρήθηκε τον Αύγουστο 2011 με τον Ν. 4001/11.
Ο νόμος προβλέπει τη δημιουργία και λειτουργία ενός αμιγούς κρατικού φορέα (ΕΔΕΥ) καλύπτοντας το ουσιαστικό κενό το οποίο υπήρχε για την αποτελεσματική διαχείριση των κρατικών δικαιωμάτων Ε&Π.
Δυστυχώς όμως έχουν παρέλθει οι χρονικοί περιορισμοί τους οποίους έθετε ο
νόμος για τη στελέχωση και λειτουργία της ΕΔΕΥ χωρίς να υπάρχει “απτό” αποτέλεσμα, και το κενό καλύπτεται νομοθετικά και πρακτικά από το ΥΠΕΚΑ, το οποίο όμως δεν διαθέτει την αναγκαία υποδομή και πόρους.
Παρά τις πρόσφατες ενέργειες από την πολιτεία, βασικές διατάξεις του νόμου (διεξαγωγή των διαγωνισμών παραχώρησης, τους οικονομικούς όρους της παραγωγής, της λειτουργίας των αναδόχων εταιρειών κλπ.,) παραπέμπονται σε υπουργικές αποφάσεις και προεδρικά διατάγματα τα οποία δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμη και επομένως το περιβάλλον εξακολουθεί να είναι θολό. Πρακτικά η υπόθεση οδηγείται στίς Ελληνικές “καλένδες”.
Η πτώση των Τίτλων Τέλους για τον Αγωγό Μπουρκάς – Αλεξανδρούπολης και η μη κατασκευή του εξαιρετικής γεωπολιτικής σπουδαιότητας ρωσικού αγωγού φυσικού αερίου «South Stream» (Νότιο Ρεύμα), έσβησε το “όνειρο” σαν μια καλοσκηνοθετημένη ταινία .
Πλέον η Ελλάδα βρίσκεται ολοκληρωτικά έξω από το ενεργειακό παιχνίδι των αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Τα όνειρα περί «ενεργειακού κόμβου» υπήρξαν υπερβολικά, αλλά σίγουρα συνιστά σοβαρό γεωπολιτικό πλήγμα για τη χώρα μας το ναυάγιο της ενεργειακής συνεργασίας της με τη Ρωσία έστω και σε αυτό το χαμηλό επίπεδο.
Ο υπάλληλος των ΗΠΑ και πρωθυπουργός της Βουλγαρίας κ. Μπόικο Μπορίσοφ και οι "οικολόγοι" του, στις 11 Ιουνίου ανακοίνωσε την ματαίωση της κατασκευής του αγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης και ακολούθησε ο Βούλγαρος υφυπουργός Εξωτερικών ο οποίος διακήρυξε ότι για τη Σόφια έχει μεγαλύτερη σημασία η κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «Ναμπούκο» τον οποίον προωθούν με λύσσα οι Αμερικανοί για να μεταφέρει αμερικανικών συμφερόντων φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν και την Κασπία μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας προς την Κεντρική Ευρώπη, παρά η κατασκευή του ρωσικού αγωγού «South Stream».
Το πολιτικό προσωπικό της χώρας μας, απλά “παρίστατο”, αμήχανο και μικρότερο των αναγκών και των Εθνικών περιστάσεων. Αδύναμο να επιβάλλει ή να υποστηρίξει το ελάχιστο για το συμφέρον της χώρας μας.
ΔΥΣΤΥΧΩΣ !!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου