Η Αργεντινή νίκησε τη “Νόνα” των αγορών

Η εθνική κυριαρχία αποδείχθηκε ισχυρότερη των προθέσεων των αγορών. Σαν μια θεατρική παράσταση με αίσιο τέλος.

Έχουν περάσει περισσότερα από δέκα χρόνια από την ημέρα που ανέβηκε για πρώτη φορά στην ελληνική σκηνή η εξαιρετική θεατρική παράστασης «Νόνα» με τον Δημήτρη Πιατά. Στην Αργεντινή της κρίσης μια βουλιμική γριά καταβροχθίζει τα πάντα οδηγώντας στην απόλυτη καταστροφή μια οικογένεια μεροκαματιάρηδων.
Από τις δεκάδες αναγνώσεις του έργου η βουλιμική γριά θα μπορούσε να αποτελεί τους ξένους
δανειστές της Αργεντινής που επιχείρησαν να κατασπαράξουν μια ολόκληρη χώρα αλλά και τις ίδιες τις σάρκες τους.
Η Νόνα βέβαια δεν είχε «happy end», σε αντίθεση με την Αργεντινή η οποία αφού προχώρησε στη μεγαλύτερη, για εκείνη την εποχή, στάση πληρωμών της ιστορίας γνώρισε ορισμένους από τους σημαντικότερους ρυθμούς ανάπτυξης στη Λατινική Αμερική, αλλά και ολόκληρο τον πλανήτη.
Ήταν λοιπόν κωμικοτραγικό ότι μόλις η παράσταση ξανανέβηκε, πριν από μερικές εβδομάδες στην Αθήνα, οι κερδοσκόποι ξαναχτύπησαν την Αργεντινή απαιτώντας να πληρώσει 1,3 δισεκατομμύριο δολάρια σε κατόχους κρατικών ομολόγων που αρνήθηκαν να δεχθούν τις δυο αναδιαρθρώσεις χρέους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ελληνικά μέσα ενημέρωσης, που ουδέποτε ασχολήθηκαν σοβαρά με τη διεθνή ειδησεογραφία, έπαιξαν πολύ ψηλά το συγκεκριμένο θέμα θέλοντας να στείλουν ένα σαφές μήνυμα: «Όποιος τα βάζει με τις αγορές, αργά ή γρήγορα θα το πληρώσει». Για άλλη μια φορά όμως η «Νόνα» του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος «ανεβαίνει» στο ελληνικό σανίδι και όχι στο αργεντίνικο.
Λειτουργώντας ουσιαστικά σαν υπάλληλος ενός κερδοκοπικού ταμείου ο Αμερικανός δικαστής Τόμας Γκρίζα είχε αρνηθεί την ισχύ της παύσης πληρωμών που είχε επιβάλλει η Αργεντινή σε όσους ομολογιούχους δεν είχαν αποδεχθεί τις δυο προηγούμενες ανταλλαγές ομολόγων. Συγκεκριμένα ζητούσε την αποπληρωμή 1.3 δισεκατομμυρίου δολαρίων. Πρόκειται ουσιαστικά για ομολογιακό χρέος με βάση το αμερικανικό δίκαιο που είχε αγοραστεί σε εξευτελιστικές τιμές την περίοδο της κρίσης προκειμένου να χρησιμοποιηθεί για κερδοσκοπικούς σκοπούς.
Βασικός παίκτης σε αυτή την πρακτική ήταν το λεγόμενο «ταμείο γύπας» NML το οποίο πριν από μερικές εβδομάδες είχε διατάξει και την κατάσχεση μιας εκπαιδευτικής φρεγάτας της Αργεντινής όταν αυτή κατέπλευσε στην Γκάνα. Το NML, όπως και όλα τα κερδοσκοπικά ταμεία ουδέποτε δάνεισαν την οικονομία της Αργεντινής. Απλώς αγόρασαν χρέος τζογάροντας στην δυστυχία ενός ολόκληρου έθνους
Το εφετείο των ΗΠΑ ανέστειλε όμως την εντολή πληρωμής προσφέροντας μια μεγάλη (αν και όχι τελική) νίκη στην Αργεντινή.
Η ουσία του ζητήματος βρίσκεται στο γεγονός ότι η Αργεντινή είχε την οικονομική δυνατότητα να πληρώσει με ευκολία το χρέος αλλά αποφάσισε να μην το κάνει. Όπως συμβαίνει δηλαδή σε όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις, η τελική απόφαση ενός κυρίαρχου κράτους να μην πληρώσει ένα χρέος το οποίο είναι παράνομο, απεχθές ή μη νομιμοποιημένο, είναι αμιγώς πολιτική και μόνο σε δευτερεύουσες τεχνικές παραμέτρους σχετίζεται με οικονομικούς παράγοντες.
Ο υπουργός οικονομικών της Αργεντινής, Χερνάν Λορενζίνο, χαρακτήρισε την αρχική απόφαση του Γκρίζα σαν «ένα είδος δικαστικής αποικιοκρατίας» και αναρωτήθηκε εάν ο δικαστής θα διατάξει και τον αμερικανικό Πέμπτο Στόλο να κινηθεί εναντίον της Αργεντινής.
Το Μπουένος Αίρες εξηγούσε μεταξύ άλλων, ότι η ανατροπή προηγούμενων αποφάσεων σχετικά με το χρέος της χώρας από ένα αμερικανικό δικαστήριο όχι μόνο παραβιάζει την εθνική κυριαρχία αλλά θα οδηγήσει σε συνθήκες ζούγκλας στην παγκόσμια αγορά ομολόγων. Συγκεκριμένα, όπως ανέφεραν Αργεντίνοι αξιωματούχοι, θα έπληττε τις προσπάθειες όλων των χωρών που αντιμετωπίζουν κρίση χρέους, καθώς οι πιστωτές δεν θα είχαν λόγο να ανταλλάξουν τα ομόλογά τους σε χαμηλότερες τιμές.
Με την κίνησή της όμως η Αργεντινή έδειξε και κάτι πολύ σημαντικότερο. Ότι η εθνική κυριαρχία μπορεί να επικρατήσει του αμερικανικού ή του βρετανικού δικαίου, το οποίο συνήθως προτιμούν οι πιστωτές.
Να σημειωθεί ότι σε αυτό το σημείο η απόφαση αποκτά πραγματικά εξαιρετικό ενδιαφέρον και για την Ελλάδα. Δεν είναι όμως διόλου τυχαίο ότι τα μεγάλα ελληνικά ΜΜΕ, που λειτουργούν σε διατεταγμένη υπηρεσία ελλήνων και ξένων δανειστών ενώ πανηγύρισαν για την απόφαση του δικαστή Γκρίζα στη συνέχεια ξέχασαν το θέμα.
Η στάση πληρωμών της Αργεντινής και οι αναδιαρθρώσεις που ακολούθησαν θεωρούνται από αρκετούς οικονομολόγους σαν μνημείο οικονομικής «τσαπατσουλιάς» δεδομένου ότι έγιναν υπό την πίεση κατακλυσμιαίων εξελίξεων και χωρίς να έχει προηγηθεί λογιστικός έλεγχος. Και αυτό ενώ ομοσπονδιακό δικαστήριο στην Αργεντινή είχε ήδη αποδεχθεί στοιχεία που αποδείκνυαν ότι ένα πολύ μεγάλο μέρος του χρέους είναι παράνομο η απεχθές. Ακόμη και έτσι όμως η στάση πληρωμών επέφερε θεαματικά αποτελέσματα ανασύροντας εκατομμύρια ανθρώπους από την απόλυτη φτώχεια και επιτρέποντας στην εθνική οικονομία να ξαναπατήσει στα πόδια της.
Το γεγονός βέβαια ότι όλα τα οφέλη δεν έφτασαν στα κατώτερα στρώματα σχετίζεται με τις εσωτερικές ισορροπίες του λαϊκού κινήματος στην Αργεντινή αλλά δεν ακυρώνει τη σημασία της απόφασης ενός κυρίαρχου κράτους να μην υποταχθεί στη διεθνή κερδοσκοπία. Στην περίπτωση της Αργεντινής η «Νόνα» μπορεί να κατασπαράξει αν θέλει τις σάρκες της αλλά δεν είναι πλέον τόσο εύκολο να εξοντώσει και έναν ολόκληρο λαό.
Άρης Χατζηστεφάνου
πηγή