Σύμφωνα με πηγές του Ελληνικού Κοινοβουλίου που πρόσκεινται στην
αντιπολίτευση, αρκετά μέλη του κυβερνητικού συνασπισμού του Αντώνη
Σαμαρά δεν θεωρούν την επιστροφή στη δραχμή, με την υποστήριξη των ΗΠΑ,
ως "μια βιώσιμη εναλλακτική λύση για την παραμονή της χώρας εντός της
ΕΕ". Η απότομη αλλαγή στάσης της τρόικας απέναντι στην Ελλάδα υποδηλώνει επίσης, για ορισμένους παρατηρητές, ότι «κάποια μυστική συμφωνία» έχει επιτευχθεί μεταξύ της ΕΚΤ και της Αθήνας,
όχι μόνο για να καθησυχάσει τους τροϊκανούς, αλλά για να εξασφαλίσει
ότι οι Έλληνες θα εξακολουθήσουν να επιπλέουν με ένα σωσίβιο στο
πέλαγος. Αλλά είναι σαφές ότι οι Γερμανοί δεν συμφωνούν με όλα αυτά.
Κάτι πραγματικά πολύ περίεργο συμβαίνει μεταξύ Βρυξελλών, Βερολίνου, Φρανκφούρτης, Ουάσιγκτον και Αθήνας. Από όλες τις πλευρές, όσα ανακοινώνονται δημόσια μπορούν να χαρακτηριστούν ή ως παρανοϊκά, ή ως εντελώς διαφορετικά από όσα επεξεργάζονται νοερά οι ιθύνοντες - και στη συνέχεια τα εκτελούν ενώ κανείς δεν έχει υποψιαστεί τίποτε. Η γλώσσα του σώματος και όσα μεταδίδονται από τα μέσα ενημέρωσης μοιάζουν να βασίζονται σε μια στροφή 180 μοιρών, που δείχνει ότι όλοι είναι μέσα στην καλή χαρά και μοιράζουν χαμόγελα παντού. Ωστόσο, δεν πρέπει να γελιόμαστε. Υπάρχει μια μεγάλη ίντριγκα στο βάθος.
Πολλοί από όσους βρίσκονται εκτός Ελλάδας έχουν την εντύπωση ότι τα πράγματα απλοποιούνται και το τοπίο ξεκαθαρίζει. «Ώρα για διακοπές», σου λέει. «Οι Έλληνες έτσι κι αλλιώς χρωστούν πολλά, η τρόικα μοιάζει ευχαριστημένη και πάλι, δύσκολα τα πράγματα για τον κοσμάκη που δεν έχει στον ήλιο μοίρα, αλλά τι να κάνουμε; Βαρεθήκαμε να ακούμε για τους Έλληνες». Ο συλλογισμός αυτός είναι εσφαλμένος, για δύο λόγους.
Πρώτον, σε επίπεδο εθνικής κυριαρχίας, οι συμπίπτοντες (και συχνά αντιφατικοί) στόχοι της ΕΚΤ, της Επιτροπής των Βρυξελλών, των Αμερικανών, των Γερμανών και της ελληνικής ελίτ μπορεί να βρίσκονται πολύ κοντά πλέον στο να κάνουν για κάποιους επιτήδειους το απόλυτο χάος ευκαιρία. Αν δει κανείς αυτούς τους περιφερόμενους μεμονωμένους στόχους σαν ένα σύνολο, θα συμπεράνει ότι θα μπορούσαν εύκολα να μετατρέψουν την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή σε ένα εφιάλτη.
Δεύτερον, σε επίπεδο τραπεζικών επενδύσεων της παγκοσμιοποίησης, αργά ή γρήγορα –άσχετα από το αν ζει κανείς σ’ ένα αγγλικό χωριό, σε μια μεγαλούπολη των ΗΠΑ ή στην Αμμόχωστο–θα έρθει κι η σειρά μας να μας φτωχύνουν σε σημείο αθλιότητας. Και για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, μόνο ένας τρελός μπορεί να πιστέψει ότι η Ελλάδα μπορεί να βγει ζωντανή από αυτό τον τελευταίο γύρο περικοπών. Επομένως, ή οι τροϊκανοί έχουν όλοι τρελαθεί, ή υπάρχει ένα άλλο παιχνίδι που παίζεται μακριά από τα μάτια μας. Το παιχνίδι αυτό ονομάζεται χρηματοποίηση του χρέους. Όπως και αν το δει κανείς, το χρηματοπιστωτικό κατεστημένο κάνει πάντα τα αδύνατα δυνατά για να ξεζουμίσει έναν λαό και να μην του αφήσει δεκάρα τσακιστή, προκειμένου να ανταποκριθεί στους στόχους του σημερινού «εικονικού» κόστους μιας δεκαετίας αμέτρητων δανειοδοτικών πολιτικών και σαλαμοποιημένων παραγώγων που τις ακολουθούσαν. Κατά την άποψή μου, είναι αδύνατη η έξοδος της Ελλάδας από την κρίση, αφού τα ποσά είναι ιλιγγιώδη. Αλλά –και θα με θυμηθείτε γι’ αυτό που σας λέω– εάν δεν βρεθεί κάποιος με τσαγανό να σταματήσει όλους αυτούς τους θεατρίνους, αυτοί θα γελάνε στο τέλος κι εμείς θα κλαίμε.
Μια γρήγορη έρευνα πάνω στην προσποιητή τρέλα της τρόικας -και τον τρόμο που έχει κυριεύσει αισθητά πλέον την συγκυβέρνηση του Σαμαρά- αρκεί για να γίνει κατανοητό αυτό που σας γράφουμε.
Μετά τη νέα συμφωνία του Draghi (στην οποία κατά την άποψή μου δεν δόθηκε αρκετή σημασία από τα ΜΜΕ) για την Τράπεζα της Ελλάδος, που αφορά τη χαλάρωση των κανόνων για τις εγγυήσεις (collaterals), η διάθεση άλλαξε αμέσως: η τρόικα έφυγε από την Αθήνα όλο χαμόγελα και χειραψίες την περασμένη εβδομάδα. Αλλά την πρώτη φορά που η ΤτΕ προσπάθησε να χρησιμοποιήσει αυτή τη δυνατότητα, το αίτημά της απορρίφθηκε. Τώρα προκύπτει ότι, πίσω από κλειστές πόρτες, η Christine Lagarde και οι αξιωματούχοι της από το ΔΝΤ ισχυρίζονται ότι το χρέος της Ελλάδας θα πρέπει να μειωθεί σε «βιώσιμα» επίπεδα, προκειμένου να επιτρέψει το ευαγές ταμείο της να δοθεί άλλη μια δόση δισεκατομμυρίων ευρώ... για να εμποδίσει την Αθήνα από το να ξεμείνει από μετρητά. «Αυτός είναι ο σκοπός της συμφωνίας του Draghi», σκεφτήκαμε εμείς οι αφελείς. Αλλά να που τώρα η Lagarde, μανούλα στον πανικό της αντίστροφης μέτρησης, μας λέει επιτέλους ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να γίνει αυτό είναι να υπάρξει έστω μια μικρή άφεση του χρέους.
Η Lagarde δεν είναι τρελή. Είναι απλά κουτοπόνηρη. Ξέρει πολύ καλά ότι η βαθιά ύφεση στην Ελλάδα έχει εκτινάξει το πρόγραμμα διάσωσης της χώρας πολλά έτη φωτός μακριά από την πορεία του. Οι στατιστικές είναι τρομακτικές, και για πρώτη φορά δημοσιεύθηκαν από ιστολόγιο δυτικοευρωπαϊκής χώρας σε αυτές εδώ τις σελίδες.
Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ύφεση, αλλά με οικονομική πολιτική της καμένης γης, που δεν θα χαρακτήριζε ούτε τον πιο αδίστακτο Γκαουλάιτερ.
Απλά δεν δέχομαι ότι ακόμα και ο πιο σαλεμένος νεοσυντηρητικός πιστεύει πως τέτοια «αντίποινα» (όπως αρέσκονται να τα αποκαλούν οι σύγχρονοι σταυροφόροι) όχι μόνο δεν οδηγούν πουθενά την ευρωπαϊκή οικονομία, αλλά υπάρχει ο πραγματικός κίνδυνος να μην επιτύχουν τίποτε πέρα από την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας και... μια βίαιη κοινωνική έκρηξη εναντίον της νέας κυβέρνησης της Αθήνας. Το γεγονός ότι η συγκυβέρνηση του Σαμαρά έχει πλήρη συνείδηση αυτού του κινδύνου είναι κάτι παραπάνω από προφανές. Γιατί αυτές οι νέες περικοπές θα είναι το ξίφος που δεν θα τολμήσει κανείς να βγάλει από τη θήκη του.
«Θα υπάρξει μείωση των δαπανών, αλλά καμία νέα μορφή λιτότητας», δήλωσε ένας υπουργός της παραπαίουσας κυβέρνησης στην τηλεόραση την περασμένη εβδομάδα. Αλλά στην πραγματικότητα (και αυτό το έχει παραδεχθεί η ελληνική κυβέρνηση) έχουν ήδη υπογράψει για νέες περικοπές στα πλαίσια του νέου δανείου των 11,5 δισ. ευρώ... και παρ’ όλο που διαφέρουν οι εκτιμήσεις, υπάρχουν περίπου 4,5 δισ. που θα πρέπει να εξοικονομηθούν, και απ’ ό,τι ακούω κανείς μέσα στο Υπουργικό Συμβούλιο δεν πιστεύει ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Σχεδιάζονται νέες περικοπές συντάξεων σε μεγάλη κλίμακα, ενώ τα νοσοκομεία (τα οποία έχουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους εδώ και 5 περίπου μήνες) έχουν ήδη κατακλυστεί από ηλικιωμένους είτε υποσιτισμένους ή ασθενείς, αφού δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος του κλιματισμού κατά τη διάρκεια του καλοκαιρινού καύσωνα. Αυτό και αν είναι, κυριολεκτικά, πολιτική της καμένης γης.
Στην πραγματικότητα, έχει επικρατήσει τελευταία η πεποίθηση ότι, ενώ ο Σαμαράς φαίνεται αρκετά πειθήνιος ώστε να εκτελεί τις διαταγές της τρόικας, οι εταίροι του στην συγκυβέρνηση δεν είναι. Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, δηλώνει δημόσια ότι τα ποσά μπορούν να εξοικονομηθούν, αλλά σε ανεπίσημες επαφές με πρόσωπα της εμπιστοσύνης του αποκλείει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο του να απολυθούν εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα ως «μη πρακτικό». Ο δε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, είπε σε συναδέλφους του ότι «τα περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα» εάν τεθούν σε εφαρμογή όλα τα μέτρα που αφορούν περικοπές. Εάν πραγματοποιηθούν χωρίς να γίνουν απολύσεις γραφειοκρατών, τότε υποψιαζόμαστε ότι θα αποδειχθεί σωστός.
Επομένως, η κυβερνητική τακτική προς το παρόν είναι: «Μην αναφέρετε καν τα μέτρα λιτότητας». Εδώ δεν βοήθησε καθόλου η δήλωση του Στουρνάρα στα μέσα ενημέρωσης ότι «δεν θα υπάρξουν απολύσεις στο δημόσιο τομέα», αν και κάποιοι πιο αισιόδοξοι Έλληνες έχουν ερμηνεύσει τη δήλωση αυτή διαφορετικά: ότι τα πράγματα δεν είναι και τόσο άσχημα τελικά.
Αλλά τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι χειρότερα. Χωρίς μια μαζική διαγραφή χρέους, η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει -και μάλιστα πολύ σύντομα. Μάλιστα, αν ο Mario Draghi στη Φρανκφούρτη συνεχίσει να παίζει παιχνιδάκια με την Τράπεζα της Ελλάδος, η χρεοκοπία θα είναι άμεση.
Αυτό δεν θα άρεσε και τόσο στους Αμερικανούς, οι οποίοι επιδιώκουν να έχουν λόγο και έλεγχο σε όλα: αμυντικά, προκειμένου να προστατεύσουν τη Wall Street, και επιθετικά, για να διατηρήσουν την ηγεμονική θέση τους στον ενεργειακό άξονα Νοτιοανατολικής Ευρώπης - Βόρειας Αφρικής. Αλλά η κύρια «επαφή» τους σε ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο, ο τσάρος των Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, δεν μπόρεσε να εισπράξει αρκετή αξιοπιστία στα πλαίσια της αμερικανικής «προσφοράς».
«Δεν υπάρχει καμία προσφορά», υποστηρίζει μια πηγή που πρόσκειται στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τον ΣΥΡΙΖΑ. «Απλά κάτι ανούσιες επαφές. Το μήνυμα των Αμερικανών είναι: «Κάνετε εσείς τη βουτιά στον γκρεμό και εμείς θα είμαστε από κάτω με ένα δίχτυ». Ο Σαμαράς πιστεύει ότι η ΕΕ μας χρειάζεται περισσότερο απ’ όσο οι Αμερικανοί. Ίσως να έχει δίκιο».
Αλλά τα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν αντέχουν άλλα δράματα τύπου ελληνικής κρίσης. Στο Βερολίνο, για παράδειγμα, τα ΜΜΕ τονίζουν ότι μια «άφεση» του ελληνικού χρέους δεν πρόκειται να την ανεχθεί ο γερμανικός λαός. Το σκεπτικό των Γερμανών δεν είναι τόσο δύσκολο να το κατανοήσει κανείς. Αφού έχουν ήδη δανείσει 127 δισ. ευρώ, όχι μόνο πια η Merkel, αλλά λίγο πολύ ολόκληρη η χώρα, έχει χαράξει μια γραμμή που λέει «Ως εδώ και μη παρέκει». Κατανοητό αυτό, αλλά δεν παύει να είναι παρανοϊκή η όλη κατάσταση. Όχι μόνο παρανοϊκή, αλλά καθιστά όλο και περισσότερο προφανές το συμπέρασμα στο οποίο όλοι είχαμε καταλήξει εδώ και καιρό: αν είχαν δώσει«άφεση» σε ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους πριν από τρία χρόνια, το χρέος της Ελλάδας προς τις κυβερνήσεις της ΕΕ θα ήταν σήμερα ένα κλάσμα από το ποσό στο οποίο πρόκειται σύντομα να διαμορφωθεί.
Αλλά αυτό ακριβώς είναι το θέμα: οι κυβερνήσεις και οι φορολογούμενοι έχουν πληρώσει σε βαθμό που δεν πάει άλλο. Μέχρι στιγμής, οι ομολογιούχοι και γενικά οι δανειστές έχουν πετύχει απλά να γίνει ένα «όχι και τόσο προσοδοφόρο» κούρεμα του χρέους. Περιέργως, ακόμη και αυτό το θεωρούν μια καταστροφή, ένα προηγούμενο... και πάνω απ’ όλα, το κύριο αποδεικτικό στοιχείο που υπαγορεύει:«Κάπως, κάποτε, πρέπει να βγάλουμε έξω το χρήμα μας». Και αυτό ακριβώς συμβαίνει σε αυτή τη φάση στην Ελλάδα.
Όπως έχουμε γράψει και άλλη φορά, η στρατηγική είναι καταδικασμένη. Έπονται στη σειρά η Ισπανία και η Ιταλία. Η απάντηση του Draghi στο δυσβάσταχτο κόστος της διάσωσης των δύο αυτών χωρών, μπορεί να αποκωδικοποιηθεί ως «τυπώστε χρήμα». Αυτό ακριβώς είναι που θέλουν να ακούσουν οι τραπεζίτες εδώ και 18 μήνες, όχι μόνο επειδή έτσι θα αρχίσει να παραγράφεται η πραγματική αξία των υποχρεώσεων τους μέσω του πληθωρισμού, αλλά και επειδή για μια ακόμη φορά θα επιβεβαιώσει την κεντρική θέση της στρατηγικής επιβίωσής τους: αφού αδυνατούν να πληρώσουν, τότε ας το κάνουν οι πελάτες... μέσω των νομισματοκοπείων, των οποίων οι μηχανές από δω και πέρα θα λειτουργούν με υπερωρίες.
Οι Αμερικανοί μοιάζουν πανέτοιμοι γι αυτό το σενάριο, αλλά οι Γερμανοί δεν θα αργήσουν να κάνουν την κίνησή τους για να ξεφύγουν τον υπερπληθωρισμό. Αλλά ούτε και οι Κινέζοι δεν θα το δεχτούν: Ήδη έχουν πάλι επιτρέψει να σημειώσει πτώση το γιουάν. Όσο για τις οικονομίες -α ναι, είναι και οι οικονομίες!- αυτές είναι σε αδιέξοδο. Ο Bernanke της Fed θα ξεκινήσει σύντομα να εφαρμόζει το QE3 για να σταθεροποιήσει τις αγορές. Αλλά αυτό θα τροφοδοτήσει με τη σειρά του το άλλο αναπόφευκτο: τον πληθωρισμό.
«Ενδιαφέρουσα εποχή να ζει κανείς», λένε κάποιοι. «Όχι όταν είσαι ένας απλός Έλληνας πολίτης», θα προσθέσουμε εμείς. Και –για να έρθουμε στο δια ταύτα αυτού του άρθρου– σίγουρα όχι όταν ανήκεις στο κακότυχο 97% που βυθίζεται κάτω από το βάρος των ζάμπλουτων προνομιούχων».
Δεν πρέπει επομένως να αφήσουμε την Ελλάδα ούτε στιγμή να φύγει από τα μάτια μας. Και ο νους μας να είναι συνεχώς σε όσα εκεί δεν φαίνονται και δεν ακούγονται.
Κάτι πραγματικά πολύ περίεργο συμβαίνει μεταξύ Βρυξελλών, Βερολίνου, Φρανκφούρτης, Ουάσιγκτον και Αθήνας. Από όλες τις πλευρές, όσα ανακοινώνονται δημόσια μπορούν να χαρακτηριστούν ή ως παρανοϊκά, ή ως εντελώς διαφορετικά από όσα επεξεργάζονται νοερά οι ιθύνοντες - και στη συνέχεια τα εκτελούν ενώ κανείς δεν έχει υποψιαστεί τίποτε. Η γλώσσα του σώματος και όσα μεταδίδονται από τα μέσα ενημέρωσης μοιάζουν να βασίζονται σε μια στροφή 180 μοιρών, που δείχνει ότι όλοι είναι μέσα στην καλή χαρά και μοιράζουν χαμόγελα παντού. Ωστόσο, δεν πρέπει να γελιόμαστε. Υπάρχει μια μεγάλη ίντριγκα στο βάθος.
Πολλοί από όσους βρίσκονται εκτός Ελλάδας έχουν την εντύπωση ότι τα πράγματα απλοποιούνται και το τοπίο ξεκαθαρίζει. «Ώρα για διακοπές», σου λέει. «Οι Έλληνες έτσι κι αλλιώς χρωστούν πολλά, η τρόικα μοιάζει ευχαριστημένη και πάλι, δύσκολα τα πράγματα για τον κοσμάκη που δεν έχει στον ήλιο μοίρα, αλλά τι να κάνουμε; Βαρεθήκαμε να ακούμε για τους Έλληνες». Ο συλλογισμός αυτός είναι εσφαλμένος, για δύο λόγους.
Πρώτον, σε επίπεδο εθνικής κυριαρχίας, οι συμπίπτοντες (και συχνά αντιφατικοί) στόχοι της ΕΚΤ, της Επιτροπής των Βρυξελλών, των Αμερικανών, των Γερμανών και της ελληνικής ελίτ μπορεί να βρίσκονται πολύ κοντά πλέον στο να κάνουν για κάποιους επιτήδειους το απόλυτο χάος ευκαιρία. Αν δει κανείς αυτούς τους περιφερόμενους μεμονωμένους στόχους σαν ένα σύνολο, θα συμπεράνει ότι θα μπορούσαν εύκολα να μετατρέψουν την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή σε ένα εφιάλτη.
Δεύτερον, σε επίπεδο τραπεζικών επενδύσεων της παγκοσμιοποίησης, αργά ή γρήγορα –άσχετα από το αν ζει κανείς σ’ ένα αγγλικό χωριό, σε μια μεγαλούπολη των ΗΠΑ ή στην Αμμόχωστο–θα έρθει κι η σειρά μας να μας φτωχύνουν σε σημείο αθλιότητας. Και για να λέμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, μόνο ένας τρελός μπορεί να πιστέψει ότι η Ελλάδα μπορεί να βγει ζωντανή από αυτό τον τελευταίο γύρο περικοπών. Επομένως, ή οι τροϊκανοί έχουν όλοι τρελαθεί, ή υπάρχει ένα άλλο παιχνίδι που παίζεται μακριά από τα μάτια μας. Το παιχνίδι αυτό ονομάζεται χρηματοποίηση του χρέους. Όπως και αν το δει κανείς, το χρηματοπιστωτικό κατεστημένο κάνει πάντα τα αδύνατα δυνατά για να ξεζουμίσει έναν λαό και να μην του αφήσει δεκάρα τσακιστή, προκειμένου να ανταποκριθεί στους στόχους του σημερινού «εικονικού» κόστους μιας δεκαετίας αμέτρητων δανειοδοτικών πολιτικών και σαλαμοποιημένων παραγώγων που τις ακολουθούσαν. Κατά την άποψή μου, είναι αδύνατη η έξοδος της Ελλάδας από την κρίση, αφού τα ποσά είναι ιλιγγιώδη. Αλλά –και θα με θυμηθείτε γι’ αυτό που σας λέω– εάν δεν βρεθεί κάποιος με τσαγανό να σταματήσει όλους αυτούς τους θεατρίνους, αυτοί θα γελάνε στο τέλος κι εμείς θα κλαίμε.
Μια γρήγορη έρευνα πάνω στην προσποιητή τρέλα της τρόικας -και τον τρόμο που έχει κυριεύσει αισθητά πλέον την συγκυβέρνηση του Σαμαρά- αρκεί για να γίνει κατανοητό αυτό που σας γράφουμε.
Μετά τη νέα συμφωνία του Draghi (στην οποία κατά την άποψή μου δεν δόθηκε αρκετή σημασία από τα ΜΜΕ) για την Τράπεζα της Ελλάδος, που αφορά τη χαλάρωση των κανόνων για τις εγγυήσεις (collaterals), η διάθεση άλλαξε αμέσως: η τρόικα έφυγε από την Αθήνα όλο χαμόγελα και χειραψίες την περασμένη εβδομάδα. Αλλά την πρώτη φορά που η ΤτΕ προσπάθησε να χρησιμοποιήσει αυτή τη δυνατότητα, το αίτημά της απορρίφθηκε. Τώρα προκύπτει ότι, πίσω από κλειστές πόρτες, η Christine Lagarde και οι αξιωματούχοι της από το ΔΝΤ ισχυρίζονται ότι το χρέος της Ελλάδας θα πρέπει να μειωθεί σε «βιώσιμα» επίπεδα, προκειμένου να επιτρέψει το ευαγές ταμείο της να δοθεί άλλη μια δόση δισεκατομμυρίων ευρώ... για να εμποδίσει την Αθήνα από το να ξεμείνει από μετρητά. «Αυτός είναι ο σκοπός της συμφωνίας του Draghi», σκεφτήκαμε εμείς οι αφελείς. Αλλά να που τώρα η Lagarde, μανούλα στον πανικό της αντίστροφης μέτρησης, μας λέει επιτέλους ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να γίνει αυτό είναι να υπάρξει έστω μια μικρή άφεση του χρέους.
Η Lagarde δεν είναι τρελή. Είναι απλά κουτοπόνηρη. Ξέρει πολύ καλά ότι η βαθιά ύφεση στην Ελλάδα έχει εκτινάξει το πρόγραμμα διάσωσης της χώρας πολλά έτη φωτός μακριά από την πορεία του. Οι στατιστικές είναι τρομακτικές, και για πρώτη φορά δημοσιεύθηκαν από ιστολόγιο δυτικοευρωπαϊκής χώρας σε αυτές εδώ τις σελίδες.
- 68.000 μικρές ελληνικές επιχειρήσεις έκλεισαν τους πρώτους 6 μήνες του 2012.
- 190.000 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι απειλούνται με πτώχευση μέσα στους επόμενους 12 μήνες.
- Μία στις 4 επιχειρήσεις στην Ελλάδα αδυνατεί να ανταποκριθεί στις αποπληρωμές των δανείων τους.
- Μία στις 2 αντιμετωπίζει δυσκολίες στην καταβολή των μισθών των εργαζομένων.
- Το 30% καθυστερεί να καταβάλει το ενοίκιο που οφείλει.
- 3 στις 10 έχουν χρέη προς επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.
- Η μέση πτώση του τζίρου των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ήταν 34,5% κατά το πρώτο εξάμηνο του 2012.
Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με ύφεση, αλλά με οικονομική πολιτική της καμένης γης, που δεν θα χαρακτήριζε ούτε τον πιο αδίστακτο Γκαουλάιτερ.
Απλά δεν δέχομαι ότι ακόμα και ο πιο σαλεμένος νεοσυντηρητικός πιστεύει πως τέτοια «αντίποινα» (όπως αρέσκονται να τα αποκαλούν οι σύγχρονοι σταυροφόροι) όχι μόνο δεν οδηγούν πουθενά την ευρωπαϊκή οικονομία, αλλά υπάρχει ο πραγματικός κίνδυνος να μην επιτύχουν τίποτε πέρα από την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας και... μια βίαιη κοινωνική έκρηξη εναντίον της νέας κυβέρνησης της Αθήνας. Το γεγονός ότι η συγκυβέρνηση του Σαμαρά έχει πλήρη συνείδηση αυτού του κινδύνου είναι κάτι παραπάνω από προφανές. Γιατί αυτές οι νέες περικοπές θα είναι το ξίφος που δεν θα τολμήσει κανείς να βγάλει από τη θήκη του.
«Θα υπάρξει μείωση των δαπανών, αλλά καμία νέα μορφή λιτότητας», δήλωσε ένας υπουργός της παραπαίουσας κυβέρνησης στην τηλεόραση την περασμένη εβδομάδα. Αλλά στην πραγματικότητα (και αυτό το έχει παραδεχθεί η ελληνική κυβέρνηση) έχουν ήδη υπογράψει για νέες περικοπές στα πλαίσια του νέου δανείου των 11,5 δισ. ευρώ... και παρ’ όλο που διαφέρουν οι εκτιμήσεις, υπάρχουν περίπου 4,5 δισ. που θα πρέπει να εξοικονομηθούν, και απ’ ό,τι ακούω κανείς μέσα στο Υπουργικό Συμβούλιο δεν πιστεύει ότι κάτι τέτοιο είναι εφικτό. Σχεδιάζονται νέες περικοπές συντάξεων σε μεγάλη κλίμακα, ενώ τα νοσοκομεία (τα οποία έχουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους εδώ και 5 περίπου μήνες) έχουν ήδη κατακλυστεί από ηλικιωμένους είτε υποσιτισμένους ή ασθενείς, αφού δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος του κλιματισμού κατά τη διάρκεια του καλοκαιρινού καύσωνα. Αυτό και αν είναι, κυριολεκτικά, πολιτική της καμένης γης.
Στην πραγματικότητα, έχει επικρατήσει τελευταία η πεποίθηση ότι, ενώ ο Σαμαράς φαίνεται αρκετά πειθήνιος ώστε να εκτελεί τις διαταγές της τρόικας, οι εταίροι του στην συγκυβέρνηση δεν είναι. Ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, δηλώνει δημόσια ότι τα ποσά μπορούν να εξοικονομηθούν, αλλά σε ανεπίσημες επαφές με πρόσωπα της εμπιστοσύνης του αποκλείει κατηγορηματικά το ενδεχόμενο του να απολυθούν εργαζόμενοι στο δημόσιο τομέα ως «μη πρακτικό». Ο δε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Ευάγγελος Βενιζέλος, είπε σε συναδέλφους του ότι «τα περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα» εάν τεθούν σε εφαρμογή όλα τα μέτρα που αφορούν περικοπές. Εάν πραγματοποιηθούν χωρίς να γίνουν απολύσεις γραφειοκρατών, τότε υποψιαζόμαστε ότι θα αποδειχθεί σωστός.
Επομένως, η κυβερνητική τακτική προς το παρόν είναι: «Μην αναφέρετε καν τα μέτρα λιτότητας». Εδώ δεν βοήθησε καθόλου η δήλωση του Στουρνάρα στα μέσα ενημέρωσης ότι «δεν θα υπάρξουν απολύσεις στο δημόσιο τομέα», αν και κάποιοι πιο αισιόδοξοι Έλληνες έχουν ερμηνεύσει τη δήλωση αυτή διαφορετικά: ότι τα πράγματα δεν είναι και τόσο άσχημα τελικά.
Αλλά τα πράγματα δεν θα μπορούσαν να είναι χειρότερα. Χωρίς μια μαζική διαγραφή χρέους, η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει -και μάλιστα πολύ σύντομα. Μάλιστα, αν ο Mario Draghi στη Φρανκφούρτη συνεχίσει να παίζει παιχνιδάκια με την Τράπεζα της Ελλάδος, η χρεοκοπία θα είναι άμεση.
Αυτό δεν θα άρεσε και τόσο στους Αμερικανούς, οι οποίοι επιδιώκουν να έχουν λόγο και έλεγχο σε όλα: αμυντικά, προκειμένου να προστατεύσουν τη Wall Street, και επιθετικά, για να διατηρήσουν την ηγεμονική θέση τους στον ενεργειακό άξονα Νοτιοανατολικής Ευρώπης - Βόρειας Αφρικής. Αλλά η κύρια «επαφή» τους σε ανώτερο κυβερνητικό επίπεδο, ο τσάρος των Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, δεν μπόρεσε να εισπράξει αρκετή αξιοπιστία στα πλαίσια της αμερικανικής «προσφοράς».
«Δεν υπάρχει καμία προσφορά», υποστηρίζει μια πηγή που πρόσκειται στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, τον ΣΥΡΙΖΑ. «Απλά κάτι ανούσιες επαφές. Το μήνυμα των Αμερικανών είναι: «Κάνετε εσείς τη βουτιά στον γκρεμό και εμείς θα είμαστε από κάτω με ένα δίχτυ». Ο Σαμαράς πιστεύει ότι η ΕΕ μας χρειάζεται περισσότερο απ’ όσο οι Αμερικανοί. Ίσως να έχει δίκιο».
Αλλά τα κράτη-μέλη της ΕΕ δεν αντέχουν άλλα δράματα τύπου ελληνικής κρίσης. Στο Βερολίνο, για παράδειγμα, τα ΜΜΕ τονίζουν ότι μια «άφεση» του ελληνικού χρέους δεν πρόκειται να την ανεχθεί ο γερμανικός λαός. Το σκεπτικό των Γερμανών δεν είναι τόσο δύσκολο να το κατανοήσει κανείς. Αφού έχουν ήδη δανείσει 127 δισ. ευρώ, όχι μόνο πια η Merkel, αλλά λίγο πολύ ολόκληρη η χώρα, έχει χαράξει μια γραμμή που λέει «Ως εδώ και μη παρέκει». Κατανοητό αυτό, αλλά δεν παύει να είναι παρανοϊκή η όλη κατάσταση. Όχι μόνο παρανοϊκή, αλλά καθιστά όλο και περισσότερο προφανές το συμπέρασμα στο οποίο όλοι είχαμε καταλήξει εδώ και καιρό: αν είχαν δώσει«άφεση» σε ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους πριν από τρία χρόνια, το χρέος της Ελλάδας προς τις κυβερνήσεις της ΕΕ θα ήταν σήμερα ένα κλάσμα από το ποσό στο οποίο πρόκειται σύντομα να διαμορφωθεί.
Αλλά αυτό ακριβώς είναι το θέμα: οι κυβερνήσεις και οι φορολογούμενοι έχουν πληρώσει σε βαθμό που δεν πάει άλλο. Μέχρι στιγμής, οι ομολογιούχοι και γενικά οι δανειστές έχουν πετύχει απλά να γίνει ένα «όχι και τόσο προσοδοφόρο» κούρεμα του χρέους. Περιέργως, ακόμη και αυτό το θεωρούν μια καταστροφή, ένα προηγούμενο... και πάνω απ’ όλα, το κύριο αποδεικτικό στοιχείο που υπαγορεύει:«Κάπως, κάποτε, πρέπει να βγάλουμε έξω το χρήμα μας». Και αυτό ακριβώς συμβαίνει σε αυτή τη φάση στην Ελλάδα.
Όπως έχουμε γράψει και άλλη φορά, η στρατηγική είναι καταδικασμένη. Έπονται στη σειρά η Ισπανία και η Ιταλία. Η απάντηση του Draghi στο δυσβάσταχτο κόστος της διάσωσης των δύο αυτών χωρών, μπορεί να αποκωδικοποιηθεί ως «τυπώστε χρήμα». Αυτό ακριβώς είναι που θέλουν να ακούσουν οι τραπεζίτες εδώ και 18 μήνες, όχι μόνο επειδή έτσι θα αρχίσει να παραγράφεται η πραγματική αξία των υποχρεώσεων τους μέσω του πληθωρισμού, αλλά και επειδή για μια ακόμη φορά θα επιβεβαιώσει την κεντρική θέση της στρατηγικής επιβίωσής τους: αφού αδυνατούν να πληρώσουν, τότε ας το κάνουν οι πελάτες... μέσω των νομισματοκοπείων, των οποίων οι μηχανές από δω και πέρα θα λειτουργούν με υπερωρίες.
Οι Αμερικανοί μοιάζουν πανέτοιμοι γι αυτό το σενάριο, αλλά οι Γερμανοί δεν θα αργήσουν να κάνουν την κίνησή τους για να ξεφύγουν τον υπερπληθωρισμό. Αλλά ούτε και οι Κινέζοι δεν θα το δεχτούν: Ήδη έχουν πάλι επιτρέψει να σημειώσει πτώση το γιουάν. Όσο για τις οικονομίες -α ναι, είναι και οι οικονομίες!- αυτές είναι σε αδιέξοδο. Ο Bernanke της Fed θα ξεκινήσει σύντομα να εφαρμόζει το QE3 για να σταθεροποιήσει τις αγορές. Αλλά αυτό θα τροφοδοτήσει με τη σειρά του το άλλο αναπόφευκτο: τον πληθωρισμό.
«Ενδιαφέρουσα εποχή να ζει κανείς», λένε κάποιοι. «Όχι όταν είσαι ένας απλός Έλληνας πολίτης», θα προσθέσουμε εμείς. Και –για να έρθουμε στο δια ταύτα αυτού του άρθρου– σίγουρα όχι όταν ανήκεις στο κακότυχο 97% που βυθίζεται κάτω από το βάρος των ζάμπλουτων προνομιούχων».
Δεν πρέπει επομένως να αφήσουμε την Ελλάδα ούτε στιγμή να φύγει από τα μάτια μας. Και ο νους μας να είναι συνεχώς σε όσα εκεί δεν φαίνονται και δεν ακούγονται.
Υ.Γ. Θα θέλαμε απλώς να υπενθυμίσουμε στα ναζιστικά στοιχεία που έρχονται εδώ και μας διαμαρτύρονται κάθε φορά που επισημαίνουμε τι είναι δίκαιο και τι άδικο, ότι δεν είμαστε "αριστερούληδες". Είμαστε ριζοσπαστικής ιδεολογίας οικονομολόγοι και πιστεύουμε ότι το σημερινό μοντέλο του καπιταλισμού είναι ένα ακριβές καρμπόν ενός εγχειριδίου αγοράς ολλανδικής τουλίπας από το 1396.
The Slog
10 Αυγούστου 2012
Απόδοση: Ας Μιλήσουμε Επιτέλους
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου